کولر آبی
Evaporative cooler, swamp cooler, desert cooler, wet air cooler
کولر آبی، کولری است که با تبخیر آب، هوا را خنک میکند. کولرهای آبی با فرایند سرمایش تبخیری کار میکنند.
سرمایش تبخیری فرایندی است که در ان از پدیدهٔ تبخیر به عنوان یک جاذب گرمایی طبیعی استفاده میشود. در این فرایند گرمای محسوس هوا جذب شده و به عنوان گرمای نهان لازم برای تبخیر اب استفاده میشود. مقدار گرمای محسوس جذب شده به مقدار ابی که تبخیر میشود بستگی دارد.
سرمایش تبخیری یک فرایند بسیار قدیمی است که منشا ان به هزاران سال قبل، در تمدنهای باستانی ایران و مصر بازمی گردد. خنککنندههای تبخیری نوین بر اساس نمونههای اولیهای که در دههٔ ۱۹۰۰ امریکا ساخته شد تولید میشوند. سرمایش تبخیری میتواند بصورت مستقیم یا غیر مستقیم و خودبخودی یا مختلط، انجام شود. در سرمایش تبخیری مستقیم، مقدار آب موجود در هوای خنک شده افزایش مییابد. در سرمایش تبخیری غیرمستقیم، تبخیر در درون یک مبدل حرارتی انجام میشود و مقدار رطوبت موجود در هوای خنک شده، تغییری نمیکند. از آنجایی که بالا بودن نرخ تبخیر رطوبت نسبی را افزایش داده و ممکن است موجب عدم آسایش محیط شود روش سرمایش تبخیری مستقیم باید در مناطقی اجرا شود که رطوبت نسبی در آنجا کم باشد. هرگاه فرایند تبخیر بطور طبیعی انجام شود تبخیر خودبخودی انجام میشود. در صورتی میتوان یک فضا را با تبخیر خود بخودی خنک نمود که در ان سدی از اب راکد یا در جریان مانند حوضچه یا فوارهٔ اب وجود داشته باشد. در مواردی که تبخیر توسط دستگاههای مکانیکی انجام شود تبخیر مختلط است. واضح است که در این نوع تبخیر انرژی مصرف میشود، ولی مقدار انرژی مصرفی در مقایسه با تهویهٔ مطبوع بسیار کمتر است. اساس روش سرمایش تبخیری، ترمودینامیک تبخیر اب یا به عبارت دیگر تغییر حالت اب از مایع به بخار است.
پیشینه
قدیمیترین نمونهٔ کولر آبی در جهان، که همان بادگیر است در حدود هزاران سال پیش در ایران اختراع شد. کارکرد بادگیرها به این ترتیب میباشد که هوای جاری بیرون از خانه را به داخل خود میکشد و با تشتهای آبی که درونش تعبیه شده، هوا را خنک و سبک کرده و به داخل خانه هدایت میکند.