داکت اسپلیت نوعی سیستم سرمایش و گرمایش و تهوبه "HVAC" است که با جریان هوا از کانالهایی مانند کانال کولر، در فصل زمستان محیط را گرم میکند و در فصل تابستان محیط را خنک میکند . اگر بخواییم ساده تر توضیح دهیم می توانیم بگوییم داکت اسپلیت در سرمایش مانند کولر گازی است با این تفاوت که در کولر گازی ، دستگاه روی دیوار و یا سقف قرار میگیرد ولی در اسپلیت ، دستگاه در بالکن یا درون سقف کاذب قرار می گیرد و از طریق کانال کشی به بخش های مختلف ، هوای تازه و مطبوع را انتقال می دهد . البته هوای آن میتواند ترکیبی از هوای تازه و هوای برگشتی باشد.
دستگاه تهویه داکت اسپلیت غالبا از یک هواساز و یک کندانسور تشکیل شده است و توسط مجموعه ای از لولههای مسی بهم متصل شده اند ، همچنین دستگاه دارای یک یونیت داخلی می باشد که در واحد نصب می شود و یک یونیت خارجی که در فضای باز و محیط بیرون قرار میگیرد.
داکت اسپلیت در سیستم سرمایشی به مانند کولر گازی عمل می کند. اما برای کاهش مصرف برق، غالبا در سیستم گرمایشی کاملا متفاوت از آن عمل می کند به این صورت که در یونیت داخلی آن که در واحد قرار می گیرد ، آب گرم ایجاد شده ، توسط پکیج یا موتورخانه را درون کویل دستگاه به حرکت در می آورد و باعث گرم شدن کویل های دستگاه می گردد و با چرخش فن یونیت داخلی ، باعث برخورد هوا به کویل های گرم می گردد و در نتیجه هوای خروجی از به صورت باد گرم می شود و دیگر مانند کولر گازی ازسیکل تبرید تراکمی در گرمایش استفاده نمی کند (منظور استفاده از انژی و کمپسور) و عملا یونیت خارجی دستگاه در زمستان بی استفاده می شود و آن را خاموش می کنیم.
داکت اسپلیت (اسپلیت کانالی) یکی از سیستم های تهویه مطبوع سرمایشی / گرمایشی رایج در سطح جهان است، این سیستم همانند اسپلیت دیواری از یک واحد داخلی (هواساز) و یک واحد خارجی (کندانسور) تشکیل شده است که توسط لوله های مسی به یکدیگر متصل می گردند. استفاده از هوای برگشت جهت بالا بردن راندمان کاری دستگاه و مصرف سوخت کمتر و همچنین هوای تازه جهت نیاز مبرم هر واحد آپارتمانی که چه در تابستان و چه در زمستان اکسیژن کافی جهت سلامت جسمی افراد را تأمین نماید از مزایای دیگر این سیستم می باشد. سرمایش و گرمایش در این سیستم توسط هواساز با مکش هوای داخلی انجام می پذیرد. عملکرد دستگاه داکت اسپلیت در حالت سرمایش دقیقا مشابه سیستمهای اسپلیت یا همان کولرهای گازی می باشد. به این معنی که این دستگاه جهت تولید سرما با استفاده از سیکل تبرید گاز مبرد را با عبور از اجزا سیکل مانند کمپرسور،کندانسور،شیر انبساط و اواپراتور و تغییر فاز مبرد هوای عبوری از روی کویل اواپراتور را سرد کرده و آنرا به فضای تهویه شونده تحویل می دهد۰ بدیهی است که در این حالت منبع انرژی دستگاه برق می باشد. در حالت گرمایش دستگاه به کمک کویل تعبیه شده در دستگاه و جریان آبگرم عبوری از داخل کویل هوای عبوری از روی کویل را گرم کرده و آنرا به فضای تهویه شونده تحویل می دهد.در این حالت آبگرم عبوری از کویل توسط پکیج یا موتورخانه تامین شده ومنبع انرژی دستگاه گاز می باشد.در این حالت دستگاه مشابه فن کویل عمل میکند.
از مزایای استفاده از سیستم داکت اسپلیت در مقایسه با سایر سیستمهای تهویه:
معایب داکت اسپلیت و مشکلات داکت اسپلیت و راه حل ها و پیشنهادها:
برخی از تفاوت های داکت اسپلیت موجود در بازار: در نمونه های موجود در بازار کنترل بازه حرارتی حالت گرمایش فقط با توجه به دور فن دستگاه قابل کنترل می باشد اما در بعضی دستگاه داکت اسپلیت علاوه بر وجود کنترل دور فن در ۵ سرعت ،به دلیل اضافه شدن شیر سه راهه الکترونیکی در مسیر آبگرم می توان دبی جریان آب ورودی به کویل را نیز کنترل نمود در این حالت علاوه بر مدیریت بهتر بر حالت گرمایش در مصرف انرژی نیز صرفه جویی می گردد در دستگاههای داکت اسپلیت به دلیل استفاده از جدا کننده روغن قابلیت لوله کشی بین یونیت داخلی و خارجی تا اختلاف ارتفاع ۱۵ متر مقدور می باشد. درحالیکه در اغلب دستگاههای موجود در بازار جهت رفع این مشکل از تله روغن استفاده می گردد که علاوه بر بازده کمتر در دراز مدت کارایی خود را از دست داده و نهایتا منجر به بروز مشکل در کمپرسور و سوختن آن می گردد. امکان تولید سرمایش در دمای بیرونی ۸ درجه سانتیگراد به بالا استفاده از فین های آنتی اکسیدان جهت جلوگیری از خوردگی و پوسیدگی کابینت گالوانیزه با پوشش پلی است کم صدا و کم مصرف دسترسی آسان به فیلتر هوای قابل شستشو از پایین دسترسی به دمنده و موتور بدون نیاز به جدا کردن کامل قطعات برای تعمیرات دارا بودن کوچکترین ابعاد یونیت داخلی در مقایسه با سایر دستگاهها . از این نقطه نظر دستگاه داکت اسپلیت کین بیشترین سازگاری را با معماری و طراحی فضای داخلی فضای مورد استفاده ایجاد می کند موتور فن یونیت داخلی کلاس B جهت افزایش میزان مقاومت حرارتی موتور فن و سیم پیچهای داخلی در برابر حرارت تعیین جنس فن دمنده یونیت داخلی از گالوانیزه جهت تطابق با حرارت تولید شده در داخل یونیت هواساز سیستمهای حفاظتی دستگاه : سوئیچ های low pressure و high pressure محافظ overload کمپرسور محافظ anti- freeze برای کویل یونیت داخلی آکومولاتور مبرد و محافظ بازگشت مبرد .
از معایب دستگاههای داکت اسپلیت میتوان به انتقال صدا در عمده برندها یا مارک ها و مدلهای داکت اسپلیت موجود در بازار اشاره کرد که متاسفانه سازندگان، هنگام نصب سیستم در ساختمان متوجه آن نمیشوند یا به آن توجهی نمیکنند، اما هنگامی که افرادی ساکن میشوند متوجه صدای آزاردهنده تهویه میشوند. البته این بدین معنا نیست که این دستگاه کارایی مناسبی ندارد بلکه مقصود این است که هنگام ساخت و نصب و انتخاب مدل دستگاه تهویه به همه نکات توجه شود. مثلا نصب سیستم کنترل مناسب شامل ترموستات دیجیتال و دیجیکنترل همزمان با دستگاه تهویه در فرایند ساخت و ساز آپارتمان نوساز بمراتب راحتتر، مهندسیتر و مقرون به صرفهتر است. همچنین داکت اسپلیت ممکن است به دلیل اشغال فضای زیاد در ساختمان های مسکونی مشکلاتی را ایجاد کند. در فضاهای بزرگ نیز داکت اسپلیت کاربرد چندانی ندارد ، زیرا برای فضاهایی که نیاز به تناژ تبرید بالا دارند، داکت اسپلیت طراحی نشده است ، هر چند متاسفانه گاهی شنیده می شود که برخی ، داکت اسپلیت را بیش از ظرفیت واقعی می فروشند.
راه حل مشکل صای داکت اسپلیت : دیجیکنترل یک سیسستم میکروکنترلری ابداعی است که با اعمال ولتاژ سینوسی بدون هیچگونه نویز واعوجاجی، دور فن را کاهش میدهد و سبب کاهش چشمگیر یا حتی حذف صدای موتور فن داکت اسپلیت و حذف لرزش دستگاه میشود. مزیت دیگر دیجیکنترل کاهش مصرف انرژی است.