یک کولر سرویس نشده، تمام تلاش‌ها برای صرفه‌جویی درمصرف برق و آب را به باد می‌دهد، پس بهتر است خاموش باشد، اما بعضی از ما چنان به خنکای کولر عادت کرده‌ایم که در خانه‌ای با کولر خاموش، دچار تنگی نفس می‌شویم و کولر را یک نفس به‌کار می‌گیریم، تا زمانی‌که قبض‌های رعب‌آور از راه برسد و شیرینی خنکای دلپذیر را به کاممان تلخ کند.
کولرهای آبی، امکان انتخاب و تنظیم درجه سرما را ندارند و نهایتا دور تند و کند را می‌توان از آنها انتظار داشت. پس بهتر است در بسیاری از ساعت‌ها خاموش باشند. اما گرمای تب‌دار بعضی از روزهای فصل گرم سال، کاسه‌های صبر را لبریز و طاقت‌ها را طاق می‌کند، پس کولرها را سرویس کنیم تا لااقل انرژی کمتری را هدر بدهند. بعضی از قطعات کولر باید همزمان با آغاز فصل گرما، معاینه دقیق شوند. ضریب فرسایش بعضی از این قطعات بالاست و ممکن است بر اثر فرسوده شدن، مصرف کولر را بالا ببرند. پس سرویس کولر، پیش از فصل گرما، کاملا ضروری است. در این مطلب که با استفاده از دانش و تجربه آقای شهباز عصمت دوست یکی از متخصصان تأسیسات و سرویس کولر نوشته شده، راه و رسم افزودن بازدهی کولر را مرور می‌کنیم.
کولرها باید هر سال بازرسی شوند و بعضی از بخش‌های آن مثل پوشال‌ها، حتما عوض شود. پوشال‌ها، محل مناسبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌هاست. این باکتری‌ها و قارچ‌ها که در طول زمستان بین بافت پوشال پدید آمده‌اند، زمانی که آب روی پوشال‌ها جاری شود، جان می‌گیرند و معمولا بوی ناخوشایندی ایجاد می‌کنند. اما مشکل فقط بوی بد نیست، آنها خطر ایجاد بیماری‌های تنفسی را به همراه دارند. پوشال قیمت چندانی ندارد و بر این اساس بهتر است هر سال عوض شود و چنانچه فکر می‌کنید خیلی خوب آنها را شسته‌اید، نهایتاً ۲ سال مصرفشان کنید.
کولر یک پمپ آب و یک دینام دارد که اولی، فرایند گردش آب و دومی عمل گردش هوا را به انجام می‌رساند. این موتور‌ها هرقدر سالم‌تر باشند، کولر عملکرد بهینه‌تری خواهد داشت و انرژی کمتری را هم مصرف خواهد کرد. در زمان بازدید از این ۲ موتور، ابتدا باید گرد و غبارشان را گرفت و بعد آنها را روغن‌کاری کرد. موتور کولر، ۲ قطعه یاتاقان دارد که باید حتماً روغن‌کاری شوند. پیش از روشن‌کردن کولر نیز باید ابتدا پروانه را با دست چند دور بچرخانید تا روان شود. توصیه شده که یک دینام نباید بیشتر از ۷ ساعت بی‌وقفه کار کند. این موتور به همراه پمپ آب، در خطر سوختن بر اثر کارکرد زیاد قرار دارند. پس به موتورهایی که دارند بی‌توقف می‌چرخند هم فکر کنید.
می‌گویند کولرهای آبی در روز تا ۲۰۰ لیتر آب مصرف می‌کنند و این میزان مصرف، از سرانه روزانه مصرف آب در ایران، خیلی بیشتر است. با آغاز تابستان و روشن شدن کولرها، مثل این می‌ماند که یک عضو پر مصرف، به اعضای خانواده افزوده شده باشد. بنابراین بد نیست که در این روزگار کم‌آبی، حواسمان به این عضو پر مصرف باشد. چندی پیش در همین صفحه، در مورد نصب قاب‌های توری به پنجره‌ها، مطلبی منتشر شد. پنجره‌هایی که به توری مجهز هستند، می‌توانند باز شوند و خصوصا در نیمه شب‌های تابستانی، پذیرای خنکای نسیم‌هایی باشند که گاهی عبور می‌کنند و در عوض فرصتی برای استراحت به کولرها داده می‌شود.
بدنه فلزی کولر در تابش مستقیم آفتاب، گاهی چنان داغ می‌شود که حتی لمس کردنش ناممکن است. انتظار خنکای کامل از کولری با این شرایط، چندان منطقی نیست. پس سایه‌بانی برای کولر تعبیه کنید تا خنک بماند و خنکی بدهد. در ضمن مصرف انرژی کولر با سایه‌بان هم پایین می‌آید. سایه‌بان کولرها ۲ نوع است؛ نوع اول که قیمت بیشتری دارد و به سایه‌بان سنتی معروف است، همانی است که از ۴ عدد پایه فلزی و یک سقف برزنتی تشکیل شده است. پایه‌ها روی زمین قرار می‌گیرند و سقف بر سر کولر گسترده می‌شود. این سایه‌بان‌ها، ۲ ایراد دارند؛ اول اینکه هزینه بالایی دارند و احتمالا ۲۰۰ هزار تومان برای ساخت و نصبشان باید پول بدهید. دوم اینکه پایه‌های فلزی آنها بر سطح پشت‌بام قرار می‌گیرد و تدریجاً به عایق ایزوگام آسیب می‌رساند. بر این اساس نوع جدیدتری از سایه‌بان‌ها تولید شده که با پایه‌هایی فلزی روی سقف کولر نصب می‌شوند. این پایه‌ها با زاویه ۴۵درجه، به چهار گوشه سقف کولر پیچ می‌شوند و سایه‌بان روی آنها قرار می‌گیرد. برای تجهیز کولر به چنین سایه‌بانی، حدود ۵۰هزار تومان باید هزینه کنید.
پیش از روشن کردن کولر، بد نیست از محکم بودن پیچ و مهره‌هایی که به چشم می‌آیند، مطمئن شوید. بعد از آچارکشی، به سراغ کف کولر بروید و حتماً آن را بشویید. شست‌وشوی کف کولر باید با فرچه پلاستیکی انجام شود تا به رنگ آن آسیبی نرسد. اگر قسمتی از رنگ کف کولر از بین رفته بود، بی‌تردید به‌زودی زنگ می‌زند و ممکن است تا یک سال بعد بپوسد. در این مواقع، یک ظرف قیر ایزوله که یک نوع قیر آماده و سرد است، از رنگ فروشی تهیه کنید و آن را با قلمو بر کف کولر پخش کنید. نگذارید نقطه‌ای از چشمتان دور بماند، هرجا خاک نشسته، بشویید. چون این خاک‌ها یا گل می‌شود و توی کولر می‌ماند و یا همراه با باد خنک، وارد ریه‌های خودتان می‌شود.
کولر ممکن است پس از چند سال، اندکی جابه‌جا شود. این‌جابه‌جایی معمولا به‌دلیل تکان‌هایی که موتور کولر به بدنه آن می‌دهد، ایجاد می‌شود. هم‌راستا نبودن خروجی کولر با دهانه کانال، باد خنک را هدر می‌دهد، بنابراین یکی از مهم‌ترین نکاتی که حین سرویس کولر باید درنظر داشت، هم‌راستابودن خروجی و دهانه کانال است که با یک پارچه ضد‌آب و ضخیم مثل برزنت، پشتیبانی می‌شود. پارچه‌های برزنتی هم به‌تدریج آسیب می‌بینند و ممکن است در گوشه و کنارشان، درزهایی پدید بیاید. حتما دقت کنید که چنین درزهایی وجود نداشته باشد و باد خنکی که کولر به هزار زحمت تولید کرده، به هدر نرود.
کلید هوشمند، کار همان کسی را انجام می‌دهد که بر اثر سرما در نیمه شب بیدار شده و کولر را خاموش می‌کند.این کلید‌ها مجهز به ترموستات و تایمر هستند و می‌توان به آنها فرمان داد که یا بر حسب دمای خانه و یا زمانی که برایشان تعریف می‌شود، کولر را خاموش کنند. مثلا می‌توان تایمر دیجیتال آنها را اینگونه تنظیم کرد که بعد از ۲ ساعت، کولر را خاموش کند و یا برایش تعریف کرد که اگر دمای خانه مثلا ۱۸ درجه شد، خاموش شود و اگر دما از ۳۰ درجه بیشتر شد، روشن شود. این کلیدهای هوشمند حدودا ۲۰۰هزار تومان قیمت دارند. یادتان باشد که شاید الان کمی هزینه کنید، ولی در عوض در پول برق و آب‌تان کلی صرفه‌جویی می‌شود. ضمن آن که در مبارزه با کم آبی یا قطع برق هم گام مهمی برداشته می‌شود
این روز‌ها برای متخصصان تأسیسات و سرویس کولر، روزهای پر کاری است. با متخصصان مشورت کنید
