ترموستات ها به عنوان وسايل کنترل تاسيسات مکانيکي، نقش کليدي و مهمي در راندمان و کارايي سيستم ايفا مي کنند. دقت در انتخاب محل نصب مناسب براي ترموستاتها و ترموکوپلها بسيار حايز اهميت مي باشد. در واقع، اين دستگاهها با صدور فرمان روشن و يا خاموش شدن، مديريت عملکرد سيستم را بر عهده دارند. نصب اين دستگاهها در محل نامناسب موجب صدور فرمانهاي نادرست براي کارکرد سيستم شده و سبب اختلال در عملکرد کلي سيستم خواهد شد. در حال حاضر براي تاسيسات گرمايشي شوفاژ دو نوع ترموستات در موتورخانه ها نصب ميگردند.
يک نوع ترموستات از نوع آگوستات يا ديگي بوده که براي کنترل کارکرد مشعل در روي ديگ نصب ميگردد. اين نوع ترموستاتها به علت تماس مستقيم سنسور آن با آب داخل ديگ معمولاً عملکرد صحيحي دارند.
نوع ديگري ترموستاها از نوع جداري يا پمپي مي باشند که براي راه اندازي پمپهاي سيرکوله و پمپ برگشت آب گرم مصرفي ميباشد.
با بازديد هايي که اين کارشناس از چندين محل به عمل آورده ام ملاحظه کرده ام که محل نصب اکثر اين نوع ترموستاها بطور مناسب انتخاب نشده است. در بعضي موارد به علت انتخاب محل نصب نامناسب، کارکرد کل سيستم با اشکالاتي مواجه بوده است.
۱) موقعيت مناسب براي نصب ترموستات پمپ سيرکوله:
در اينجا براي تعيين موقعيت مناسب براي نصب ترموستات ها، ابتدا محلهاي رايج براي نصب ترموستات عنوان گرديده و سپس مشکلات موجود و راه حلهاي پيشنهادي ارائه شده است.
محل رايج براي نصب ترموستات پمپ سيرکوله اکثراً بر روي يکي از لوله هاي کلکتور برگشت ميباشد. اين محل معمولاً توسط استاد کار نصب تجهيزات موتورخانه انتخاب ميگيرد که اکثراً بر روي مسيري که بيشترين مشکل سيفوني دارد انتخاب ميگردد.
در بعضي موارد که موتورخانه همکف با يکي از واحدهاي مسکوني قرار دارد و لوله کشي شوفاژ آن واحد بصورت سيفوني اجرا شده باشد چنانچه مخزن تامين آب گرم مصرفي، بصورت سيفوني نباشد، الزاماً ترموستات پمپ سيرکوله در مسير لوله برگشت واحد مذکور نصب ميگردد.
در اين مورد چنانچه مخزن آب گرم مصرفي از نوع دوجداره يا مبدل حرارتي ايستاده و رو زميني بوده باشد و در موتورخانه به ناچار در وضعيت سيفوني نصب شده باشد الزاماً ترموستات پمپ سيرکوله بر روي لوله برگشت آن مسير در کلکتور نصب ميگردد.
اولين موردي که در اين خصوص برايم گزارش شد مشکل در عدم تامين آب گرم مصرفي يک واحد آپارتماني بود. اين آپارتمان در پاييز سال 1381 به بهره برداري رسيده بود و که در اواخر ارديبهشت ماه سال 1382 تامين آب گرم مصرفي واحدها با مشکل مواجه شده بود. براي بررسي مشکل به محل موتورخانه مراجعه نمودم. در حضور کارفرما از استادکار نصاب موتورخانه که از روز قبل در موتورخانه براي حل مشکل تلاش ميکرد نظرش را در خصوص مشکل جويا شدم. او به اين نتيجه رسيده بود که لوله هاي آب گرم مخزن (از نوع مبدل ايستاده زميني) دچار رسوب گرفتگي شده و راه حل پيشنهادي او رسوب زدايي بود. با توجه به اينکه چند ماه از راه اندازي تاسيسات نگذشته بود امکان ايجاد رسوب بعيد به نظر ميرسيد.
اينجانب با بررسي فرآيند، در نهايت به اين نتيجه رسيدم که ترموستات پمپ سيرکوله که روي کلکتور برگشت نصب شده بود به علت داغ شدن محيط موتورخانه در صدور فرمان روشن و خاموشي به الکتروپمپ دچار خطا ميگردد. لذا با مطالعه مسير لوله برگشت، ترموستات را جابجا کرده و در محلي که حرارت کمتري داشت نصب گرديده و مشکل برطرف گرديد. اين مورد را در چند جاي ديگر ملاحظه نمودم و در هر مورد با تغيير جاي ترموستات مشکل رفتار غيرطبيعي ترموستات برطرف گرديده است.
توصيه براي نصب ترموستات پمپ سيرکوله در حالتهاي مختلف:
۱-۱- وجود حالت سيفوني در سيستم لوله کشي شوفاژ:
۱-۱-۱- وجود سيفون در لوله کشي مخزن آب گرم:
اگر لوله برگشت آب گرم سيستم شوفاژ از مخزن تامين آب گرم مصرفي در حالت سيفوني باشد، ترموستات پمپ سيرکوله در مدار آن نصب مي گردد. در اين مورد اگر بتوان ترموستات را در قسمت پايين مخزن نصب کرد، عملکرد سيستم براي تامين آب گرم مصرفي بهتر خواهد شد. در مواردي که اين کار عملي نيست ترموستات در لوله شوفاژ برگشتي مخزن و جايي که گرماي کمتري دارد نصب گردد. اگر جنس لوله برگشتي از جنس پلي پروپيلن باشد چون لوله غير فلزي و ضخامت آن بيشتر است لذا نصب ترموستات نوع جداري در آن جواب نخواهد داد لذا با نصب يک سه راهي جوشي ناف " ½ ترموستات آگوستات در آن نصب گردد. (يک مورد مطابق تصوير شماره 1 پيوست، ترموستات آن از نوع جداري به نوع آگوستات عوض گرديد که در عمل به علت تماس مستقيم سنسور با آب نسبت به نوع جداري از کارايي بالايي برخوردار است).
۱-۱-۲- وجود حالت سيفوني در سيستم لوله کشي گرمايش يکي از واحدها:
اگر لوله برگشت آب گرم سيستم شوفاژ يکي از واحدهاي مسکوني ساختمان در حالت سيفوني باشد نصب ترموستات پمپ سيرکوله در خط برگشت آب رادياتورها الزامي است. در اين مورد محل نصب ترموستات در جايي انتخاب گردد که از گرماي ديگ دور بوده و در مسير جريان هواي ورودي به موتورخانه باشد. اگر جنس لوله برگشتي از جنس پلي پروپيلن باشد، پيشنهاد ميگردد مطابق روش بند 1-1-1 عمل گردد.
۱-۲- عدم وجود حالت سيفوني در سيستم لوله کشي:
در اين حالت بهتر است ترموستات پمپ سيرکوله در يکي از مسيرهاي برگشتي آب رادياتورها که با کلکتور يا لوله رفت اتصال فلزي نداشته و از حرارت ديگ بدور باشد انتخاب گردد. اگر جنس لوله برگشتي محل انتخاب شده از جنس پلي پروپيلن باشد، پيشنهاد ميگردد مطابق روش بند ۱-۱-۱ اقدام گردد.
۲- موقعيت مناسب براي نصب ترموستات پمپ برگشت آب گرم مصرفي:
ترموستات پمپ برگشتي آب گرم مصرفي که بر روي لوله برگشت آب گرم مصرفي و معمولاً در لوله نزديک الکتروموتور نصب ميگردد. اين ترموستات نيز کم و بيش با مشکلاتي مشابه ترموستات پمپ سيرکوله در موتورخانه ها مواجه مي باشد. ضمن اينکه در اکثر اين مواقع به علت نصب پمپ سيرکوله در نقاط بالاتر از کف موتورخانه، به علت گرمتر بودن هواي نقاط بالايي موتورخانه، به علت سوختگي پياپي الکتروموتور در نهايت از مدار بهره برداري خارج ميگردد.
در اين خصوص نيز با جابجايي محل نصب ترموستات مشکل اختلال در کارکرد سيستم برطرف خواهد شد. براي تعيين موقعيت مناسب براي نصب ترموستات پمپ برگشت آب گرم مصرفي، پيشنهاد ميگردد مطابق بند ۱-۲ اقدام گردد. ضمن اينکه در مواردي ممکن است محل نصب ترموستات را در مدخل ورودي لوله آب گرم برگشتي به داخل موتورخانه و يا حتي در خارج ار موتورخانه انتخاب نماييم.
