در طول مدت شبانه روز تقاضای مصرف انرژی متفاوت است و این تقاضا حتی در فصول مختلف سال نیز به نسبت دمای هوا دستخوش تغییراتی می شود.
این تغییرات به شکلی است که از حوالی غروب خورشید به مدت چند ساعت، تقریبا تمامی مصرف کنندگان در مدار مصرف قرار گرفته و تقاضای مصرف انرژی به حداکثر خود می رسد و این در حالی است که در این ساعات اوج مصرف، مصارف خانگی شامل روشنایی و لوازم صوتی و تصویری و همچنین روشنایی فروشگاه ها، معابر و محوطه ها نیز به کلیه مصارفی که در این ساعات وجود داشته است، اضافه می شود و موجبات افزایش چشمگیر تقاضای مصرف را فراهم می کند.در این شرایط که در تمام طول سال به صورت مستمر و مداوم تکرار می شود، باید به سهم عمده لوازم سرمایشی در تابستان اشاره کرد که باعث افزایش قابل ملاحظه مصرف برق در این فصل نسبت به تمام فصول سال می شود که در واقع می توان اوج مصرف سالیانه برق را مربوط به فصل تابستان دانست. تولید برق بسیار پرهزینه است، به طوریکه که برای تولید یک کیلووات برق، حدود1000 تا 1500 دلار سرمایه‌گذاری اولیه نیاز است و در طول استفاده از تاسیسات، هزینه‌های جاری نیز به آن افزوده می‌شود. به همین سبب است که تمامی فعالیت هایی که به ویژه در فصل گرما در راستای کاهش بار مصرف و بهینه سازی انرژیِ علی الخصوص در ساعات اوج مصرف انجام می شود، بسیار ارزشمند بوده و گام موثری در جهت مدیریت مصرف و کاهش بهای قبوض برق محسوب می شود.از آنجا که بیش از یک سوم مصرف انرژی نهایی ما مربوط به مصارف خانگی است و امروزه هیچ منزلی نمی تواند بدون استفاده از تجهیزات گرمایشی و سرمایشی، قابل سکونت باشد اما با بکار بستن اقدامات بسیار ساده ای که بخش زیادی از آن را می‌توان بدون از دست دادن رفاه معمول انجام داد، می توان با کمترین میزان مصرف، بهره وری مناسبی از انرژی مصرفی داشت.
افزایش ساعات اوج مصرف به دو نوبت در شبانه روز
رئیس گروه مدیریت انرژی ساختمان سازمان بهره وری انرژی ایران با اشاره به افزایش 7 الی 8 درصدی سالانه بار مصرف انرژی کشور، می گوید: در اثر این افزایش از سال 1384 تا کنون شاهد ساعات اوج و مصرف انرژی به صورت دو نوبت در شبانه روز در فصل گرما هستیم.
احمدرضا توکلی ساعات پیک مصرف را شامل پیک ظهرگاهی و شامگاهی عنوان می کند و ادامه می دهد: ساعات اوج مصرف ظهرگاهی که در فصل گرما به سبب افزایش بار سرمایشی ساختمان های مسکونی،اداری و تجاری ایجاد می شود از ساعت 11 الی 15 ادامه دارد و پیک شامگاهی که به سبب استفاده خانگی در تمام فصول سال از ساعت 19 شروع و تا ساعت 23 ادامه می یابد.وی می افزاید: اوج مصرف انرژی در پیک ظهرگاهی افزایش بیشتری نسبت به پیک شامگاهی دارد چراکه بخش های اداری و تجاری که میزان مصرف بالایی دارند در این ساعات در مدار مصرف قرار داشته و در شب از مدار خارج می شوند بنابراین می توان گفت که عامل اصلی این افزایش بار ظهرگاهی بخش اداری، تجاری و ساختمان های عمومی است که به مدار مصرف خانگی اضافه می شوند.
عمده سیستم های سرمایشی موجود راندمان پایین و مصرف بالا دارند
رئیس گروه مدیریت انرژی ساختمان سازمان بهره وری انرژی ایران اظهار می دارد: مطالعات نشان می دهد که از 45هزار مگاوات بار انرژی مصرفی کشور، حدود 16 هزار مگاوات مروبط به بار سرمایشی است که از میان عوامل متعدد آن می توان به حجم بالای سیستم های سرمایشی در کشور، پایین بودن راندمان تجهیزات سرمایشی، رشد مصرف بخش های عمومی و همچنین رشد سطح رفاه عمومی و افزایش سالانه استفاده از سیستم های سرمایشی جدید است که موجبات مصرف 16هزار مگاوات انرژی را فراهم می آورد.
وی ادامه می دهد: بر همین اساس استفاده از سیستم های سرمایشی مناسب و توجه در هنگام انتخاب، خارج کردن سیستم ها و تجهیزات با راندمان پایین و مصرف انرژی بالا، تولید و واردات سیستم های متناسب با شرایط مورد نیاز کشور می تواند نقش عمده ای در کاهش بار مصرفی در راستای استفاده از سیستم های سرمایشی ایفا کند.
تولید هر کیلووات انرژی نیازمند تا1500دلار سرمایه گذاری است
توکلی با تأکید بر هزینه های بالای تولید برق در کشور می گوید: تولید هر کیلووات برق در کشور نیازمند سرمایه گذاری در حدود هزار تا 1500 دلار سرمایه گذاری اولیه علاوه بر هزینه های جاری تولید آن است.
وی می افزید: به عبارتی دولت تنها برای تأمین افزایش 2هزار مگاواتی انرژی سالانه کشور نیازمند سرمایه گذاری حداقل 2میلیارد دلاری در هر سال است که باید تلاش کنیم تا از طرق مختلف از جمله برنامه ریزی های مدون برای افزایش بهره وری،اطلاع رسانی و آگاه سازی این رقم بسیار بالا را تا حد ممکن کاهش دهیم.
رئیس گروه مدیریت انرژی ساختمان سازمان بهره وری انرژی ایران در همین راستا به عواملی که موجبات کاهش بار سرمایشی مصرف انرژی را فراهم می کند، اشاره کرده و تصریح می کند: اعلام و اعمال واقعی هزینه های مصرف انرژی به وسیله ایجاد تغییرات در تعرفه های مصرف به ویژه در ساعات اوج مصرف ظهرگاهی در قبوض برق علی الخصوص در ساختمان های اداری و دولتی و همچنین تلاش برای تغییر الگوی مصرف انرژی از طریق تغییر الگوی تهویه بومی مطبوع می تواند کمک خوبی در این زمینه محسوب شود.
تا 30درصد از مصرف انرژی خود را کاهش دهیم
توکلی با ارائه راهکارهای بدون هزینه و یا بسیار کم هزینه برای کاهش مصرف انرژِ ی در فصل گرما می گوید: راهکارهای ساده و کم هزینه ای وجود دارند که با اجرای آنها می توانیم تا 30 درصد از مصرف انرژی خود را در فصل گرما کاهش دهیم.وی سرویس و تعمیرات کولرهای آبی در آغاز فصل گرما را موجب افزایش راندمان 15تا 20 درصدی آنها عنوان می کند و می افزاید: در صورت نیاز به تغیر سیستم های سرمایش، توجه به راندمان و رتبه مصرف انرژیA و بالاتر در هنگام خرید کولرهای آبی (که نمونه های خوب داخلی نیز در بازار موجود می باشد)، ظرفیت متناسب با فضای مورد نیاز، استفاده از سایبان و نصب در مناطق سایه دار از جمله مواردی است که باید در خصوص کولرهای آبی رعایت کرد.24 الی26 درجه سانتیگراد؛ دمای آسایش در فصل تابستان است
رئیس گروه مدیریت انرژی ساختمان سازمان بهره وری انرژی ایران با بیان این مطلب که سرد کردن یک درجه دمای داخل ساختمان حدود 5درصد مصرف انرژی را افزایش می دهد، اظهار می کند: دمای آسایش داخل ساختمان در کشور ما برابر با 24 تا 26 درجه است و با روش های ساده ای همچون عدم استفاده از وسایل گرمازا و لامپ های پرمصرف و رشته ای می توان دمای هوا را تنظیم و صرفه جویی قابل توجهی را در مصرف انرژی و هزینه های ناشی از آن به عمل آورد.وی با اشاره به سایر روش هایی که استفاده از آنها تنظیم دمای داخل ساختمان را تسهیل می کند، ادامه می دهد: استفاده از سایبان برای پنجره ها برای ممانعت از تابش مستقیم آفتاب، تعبیه پنجره های دوجداره، استفاده از رنگ های روشن و بازتابنده برای جلوگیری از جذب گرما در جداره های ساختمان و به کارگیری کلیدهای دوپُل برای فراهم آمدن امکان خاموش و روشن کردن تعدادی از چراغ های لوسترها جهت تنظیم روشنایی از جمله رفتارهای ساده ای است که می تواند تا میزان 30درصد از هزینه های انرژی ناشی از بار سرمایشی در فصل گرما را بکاهد.
مصادیق بهینه سازی را در مراحل احداث ساختمان در نظر بگیریم
توکلی رعایت استانداردهای لازم در ساخت و سازها را دارای اهمیت ویژه ای در مبحث بهینه سازی انرژی ارزیابی می کند و می گوید: اجرای کامل و اصولی مبحث 19 مقررات ساختمان می تواند تا میزان 25درصد از انرژی مصرفی در ساختمان را بکاهد اما متاسفانه نظارت های مناسبی در راستای اجرای آن اعمال نشده و به همین سبب این مبحث پراهمیت به صورت کامل اجرا نمی شود.وی تأکید کرد: سیاستگذاران باید برنامه مناسبی را تهیه و تدوین کنند که سازندگان ساختمان های مختلف اعم از مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی مجبور به رعایت قوانین بهینه سازی از بدو تأسیس باشند تا به این صورت چه در هزینه های اجرای روش های بهره وری در آینده و چه در هزینه های مصرف انرژی صرفه جویی بیشتری به عمل آید.
رئیس گروه مدیریت انرژی ساختمان سازمان بهره وری انرژی ایران در ارتباط با دیگر مصادیق بهینه سازی مصرف انرژی قابل اجرا در هنگام احداث ساختمان بیان می کند: ساخت و ساز متناسب با اقلیم و شرایط بومی، استفاده از پنجره های دوجداره، عایق های گرمایشی، بهره گیری از حداکثر روشنایی روز، استفاده از سیستم های تبخیری و توجه ویژه به سیستم های تأسیسات و موتورخانه از جمله مواردی است که رعایت آنها در حین ساخت و ساز می تواند به بهینه سازی مصرف انرژی کمک بسیاری کند.
